Natura

Dużą część regionu Beroun tworzą dwa obszary chronionego krajobrazu – Czeski Kras (Český kras) i Krzywoklatsko (Křivoklátsko). Mimo że są położone blisko siebie, w swej istocie bardzo się od siebie różnią i każdy z nich jest niepowtarzalny. Ich łącznikiem jest Berounka, spokojna i życiodajna rzeka, która przez tysiące lat kształtowała charakter tutejszego krajobrazu i jednocześnie nadała nazwę temu turystycznemu regionowi.

Rzeka Berounka

Dzięki łagodnemu nurtowi, całorocznej spławności i pięknej otaczającej przyrodzie obszarów chronionego krajobrazu Czeski Kras i Krzywoklatsko, Berounka jest rzeką popularną wśród kajakarzy. Jej przebieg docenią nie tylko doświadczeni, ale także zupełnie początkujący, w każdym wieku.

Kanion rzeki tworzy zapierającą dech w piersiach scenerię i jest domem dla wielu zwierząt. Niezależnie od tego, czy turysta wybierze spływ rzeką w regionie Krzywoklatska, czy Krasu Czeskiego, na pewno tego nie pożałuje. W niektórych miejscach rzeka płynie bystrzejszym nurtem, w innych bardzo łagodnym, ale wszędzie jest coś, z czego można czerpać radość. Oprócz otaczającej nas przyrody, nad rzeką można znaleźć również wiele zabytków, takich jak ruiny zamku Tyrzow (Týřov), zamek Niżbor (Nižbor), legendarny zamek Tetín czy zamek Karlsztejn (Karlštejn).

Poszukiwanie źródła rzeki Berounki z pewnością nie zakończy się powodzeniem. Rzeka bierze swój początek u zbiegu rzek Mże (Mže) i Radbuza w Pilznie w Czechach Zachodnich, a ponieważ jej długość wynosi zaledwie 137 km, jest jedną z najkrótszych rzek w Czechach. Kończy swój bieg w Lahovicach koło Pragi, gdzie uchodzi do Wełtawy.

Rzeka pierwotnie nosiła nazwę się Mże, Kosmas w swojej kronice nazywa ją Msa lub Misa. Nazwę Berounka nadał jej kronikarz pilzneński Jan Tanner, a do ustalenia i rozpowszechnienia tej nazwy najbardziej przyczyniła się wielka mapa Czech z 1720 r. autorstwa Jana Kryštofa Müllera.

Znanym miłośnikiem Berounki był czeski pisarz Ota Pavel (1930–1973), który jako dziecko jeździł z rodzicami i braćmi do letniego mieszkania w okolicach Branova. Często przedstawiał rzekę w swoich pracach i opisywał swoim czytelnikom piękno otaczającej go przyrody. Pisarza do dziś upamiętnia izba pamięci, która znajduje się w domu przewoźnika w Branovie.

Obszar Chronionego Krajobrazu Czeski Kras

Ciepły i gościnny obszar wapienny Czeskiego Krasu jest najważniejszym obszarem krasowym w Czechach. Niezwykła różnorodność roślin i zwierząt na tym obszarze jest wynikiem interakcji człowieka i natury. Ludzie wpływali na tutejszą przyrodę od czasów prehistorycznych i robią to do dziś. Gospodarząc tu przez tysiące lat na małych polach i w lasach, wypasając bydło, kosząc łąki, wydobywając kamień i budując swoje domostwa, nieświadomie zwiększali unikatową różnorodność tutejszego krajobrazu.

Obszar chronionego krajobrazu tworzą duże powierzchnie zbiorowisk stepów skalnych, stepów leśnych i lasów liściastych – jest to bardzo estetyczna, pełna życia kraina. Najcenniejsze biologicznie są ciepłolubne lasy dębowo-grabowe i dębowe. Wszechobecny wapień umożliwił ukształtowanie rzeźby krasowej, dlatego na tym terenie znajdują się m.in. wąwozy krasowe, doliny przypominające kaniony, źródła krasowe, małe podziemne strumienie i jaskinie.

Czeski Kras to także obszar wyjątkowy w skali świata pod względem geologii, ze względu na osady paleozoiczne z okresu syluru i dewonu, oraz pod względem badań nad rozwojem życia w tych okresach historii kraju. O niezwykłym znaczeniu geologicznym i paleontologicznym tego miejsca świadczy obecność licznych naturalnych i sztucznych wychodni warstw pierwotnych.

Obszar Chronionego Krajobrazu Czeski Kras został ustanowiony w 1972 roku. Obszar rozpościera się na 130 km² i obejmuje 21 małopowierzchniowych obszarów szczególnie chronionych, 12 drzew pomnikowych i 1 strefa ochrony ścisłej. Niektóre z obszarów chronionych są również włączone do europejskiego systemu Natura 2000.

Krajobraz wapienny już od ponad wieku przyciąga turystów, o czym świadczy jedna z najstarszych oznakowanych tras turystycznych przez Karlsztejn i Święty Jan pod Skałą (Svatý Jan pod Skalou). Wyjątkowo gęsta sieć szlaków turystycznych zachwyci wszystkich miłośników pieszych wędrówek, nieczynne kamieniołomy są stopniowo wchłaniane przez naturę i przyciągają poszukiwaczy przygód. Meandrująca dolina Berounki cieszy oko romantyków obserwujących ją z miejscowych punktów widokowych.

Obszar Chronionego Krajobrazu Krzywoklatsko

Obszar Chronionego Krajobrazu Krzywoklatsko leży zaledwie kilka kilometrów od Pragi, ale można tutaj zobaczyć jedne z najciekawszych krajobrazów nie tylko w Czechach, ale w całej Europie. W 1977 roku UNESCO włączyło go również do rezerwatów biosfery w ramach programu Człowiek i Biosfera. Rok później Krzywoklatsko, zajmujące powierzchnię 628 km², otrzymało status obszaru chronionego krajobrazu.

Dzięki bezpośredniej bliskości Pragi w przeszłości polowali tu czescy monarchowie i szlachta. Dzięki temu tutejsze lasy nigdy nie były intensywnie wycinane, a drzewostany zachowały się do dziś w niemal nienaruszonym stanie.

Charakter OCHK Krzywoklatsko w znacznym stopniu określa rzeka Berounka. Od tysiącleci przedziera się przez głęboką dolinę, tworząc dramatyczne kaniony, meandry i tarasy rzeczne. Ponad sześćdziesiąt procent powierzchni zajmują lasy, co znacznie przewyższa średnią w Czechach. Dominują lasy liściaste i mieszane.

Krzywoklatsko jest domem dla wielu zagrożonych przedstawicieli królestwa zwierząt. W szczególności żyje tu 20 krytycznie zagrożonych, 37 wysoce zagrożonych i 44 zagrożonych gatunków. Jednocześnie cały obszar należy do wybitnych ptasich terytoriów Europy. Można tu zaobserwować 120 gatunków ptaków gniazdujących tutaj na stałe i 35 gatunków ptaków migrujących.

Pagórkowata rzeźba terenu przyciąga turystów z całego kraju. Do najpopularniejszych celów wycieczek należą między innymi Jeziora Skryje (Skryjská jezírka), ruiny zamku Tyrzow (Týřov) oraz zamek Krzywoklat. Latem i jesienią miłośnicy grzybów udają się do Krzywoklatskich Lasów, kajakarze pływają po rzece Berounce, gęsta sieć tras rowerowych jest rajem dla wszystkich, którzy wolą poznawać okolicę z siodełka roweru.